Hatim Nedir ? Hatim Duası Nasıl Yapılır ?
DHBT Mülakat sınavlarında pek sorulmasa da günlük hayatımızda yer edinmesi gereken, ezberimizde bulunması en güzel olan dualardan biri de hatim duasıdır.
Aşağıda sizlerle Hatim ve Hatim Duası hakkında kısa bir bilgilendirme yapıp konuyla ilgili hadisleri de istifadenize sunarak, her ne kadar hatim duaları kişiden kişiye göre değişiklik gösterse de en çok okunan ve ezberlenen hatim duasının Arapça ve Türkçesini sizlerle paylaşmak istiyoruz.
HATİM DUASI HAKKINDA KISA BİLGİLENDİRME
Hatim kelimesi “örtmek, mühürlemek, bir şeyi tamamlayıp sonuna ulaşmak” gibi manalara gelmektedir. Fatiha Suresi ile başlayıp Nas Suresi ile sona eren Kur’an’ın tümünü bakarak veya ezberden okuma işlemine hatim ve bu işlemin sonunda yapılan duaya ise hatim duası denmektedir. Hatim duaları dua ve bağış olmak üzere iki kısımdan oluşur. (Aynı zamanda hadis kitaplarını okuyup bitirmek de hatim olarak isimlendirilmiştir.)
Resullullah Efendimiz şöyle buyurmuştur:”Bir kimsenin Allah’ın kitabından bir harf okuması bir hasenedir. Hasene de on misli sevap (mükâfat)la karşılanır. Ben size, “Elif-Lam-Mim” bir harftir demiyorum. Belki “Elif” (başlı başına) bir harf, “Lam” da bir harf, “Mim” de bir harftir.” (Tirmizî, Fedâilü’l-Kur’an, 16)” Kur’an okuyunuz, zira Kur’an, kendisini okuyanlara kıyamet gününde şefaatçi olarak gelir.”(Müslim, Müsafirun, 252)
Resulullah (A.S) “Kim Kur’ân’ı hatmederse, onun kabul olunmuş bir duası vardır.” (Suyûtî Camiu’s-Sağîr, II,175) buyurmuştur.
Kendisinin de hatimden sonra dua ettiği bildirilmekte ve bu dualardan bazıları nakledilmektedir. Gerek ezberden, gerekse yüzünden Kur’ân’ı hatmeden kişinin, duasının Allah katında makbul olduğunu ve bir diğer hadislerinde de Allah’ın bu kimselere “cennette bir ağaç ihsan edeceğini” haber vermişlerdir. (Suyûtî, Câmiu’s-Sağîr, I, 96)
Enes b. Mâlik’ten rivayet edilen bir hadise göre Hz. Peygamber (s.a.v), hatim yapacağı zaman ehl-i beytini toplar ve hatim duası yapardı (el-Fûrî, Kenzü’l-Ummâl, I, 392).
İbn Mes’ud’un rivayetine göre de, Hz. Peygamber (asm) ehl-i beytini toplar, dua eder, onlar da “âmîn” derlerdi (Sehavi, Cemalü’l Kurrâ, vd. 34).
İbnü’l-Cezerî, Câbir b. Abdullah’dan rivayet edilen; “Kur’an sahibinin kabul olunmuş bir duası vardır. Allah isterse onu sahibine hemen dünyada verir, dilerse onu âhirete bırakır.” hadisine işaret ederek, “Kur’an’ı hatmedenin bu hadisin zâhirî manasına göre, dua etmesi müstehaptır” demektedir. (İbnü’l-Cezerî, Takrîbu’n-Neşr, 194)
Sahabeden Abdullah b. Mesud, Abdullah b. Abbas ve Enes b. Mâlik başta olmak üzere bazı sahabelerin de hatim dualarına katıldıkları, aile fertleriyle birlikte hatim duası yaptıkları rivayet edilmiştir. (Dârimî, Fazâilü’l-Kur’an, 33)
Mücâhid de, sahabenin hatim duasına iştirak etmeye özel bir önem verdiğini belirtmek üzere “Ashab-ı Kiram, ilâhî rahmet iner diye hatim esnasında hazır bulunurlardı” demektedir. (Suyûtî, ltkân, I, 311)
Hatim duasına geçmeden önce Nâs ve Fâtiha sureleri ile Bakara suresinin başından beş âyet okumak sünnettir. Bu konuda Übey b. Ka’b: “Resûlullah, Nas suresini okuduğu zaman, Fatiha suresine başlar, sonra Bakara suresinin başından “ve ülâike hümü’l-müflihûn”a kadar okur, hatim duasını yapar, daha sonra da kalkardı” (Suyûtî, ltkân, I, 313) demektedir.
Resûlullah’ın, Kur’ân-ı Kerîm’i terkedilmiş bir vaziyette bırakmamak için böyle yaptığı rivayet edilmektedir. (Kurtubî, Tefsir, I, 30) Kur’an hatminden sonra okunabilecek uzun/kısa pek çok dua mevcuttur.
Her ne kadar hatim duaları kişiden kişiye göre değişiklik gösterse de en çok okunan ve ezberlenen hatim duasının Arapça ve Türkçesini okuyuş ve anlamları ile birlikte dhbtdersleri.com ekibi olarak sizler için şu şekilde hazırladık:
Ezberlenmesi Gereken Arapça Hatim Duası Metni
اَعُـوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجيمِ
بِسْــــــــــــمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
اَلْحَمْدُ للّٰهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلٰى رَسُولِنَا مُحَمَّدٍ وَ عَلٰى اٰلِهِ وَصَحْبِهِ اَجْمَعِينَ
اَللّٰهُمَّ رَبَّنَا يَا رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا اِنَّكَ اَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
وَتُبْ عَلَيْناَ ياَ مَوْلٰينَا اِنَّكَ اَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
وَاهْدِنِى واَهْدِناَ وَوَفِّقْنَا اِلىَ الْحَقِّ وَ اِلٰى طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ بِبَرَكَةِ خَتْمِ الْقُرْاٰنِ الْعَظِيمِ
وَبِحُرْمَةِ حَبِيبِكَ وَ رَسُولِكَ الْكَرِيمِ
وَاعْفُ عَنَّا يَاكَرِيمُ وَاعْفُ عَنَّا يَا رَحِيمُ
وَاغْفِرْلَناَ ذُنُوبَناَ بِفَضْلِكَ وَكَرَمِكَ ياَ اَكْرَمَ الْاكْرَمِينَ وَياَاَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
اَللّٰهُمَّ زَيِّنَا بِزِينَةِ خَتْمِ الْقُرْاٰنِ وَاَكْرِمْنَا بِكَرَامَةِ خَتْمِ الْقُرْاٰنِ
وَشَرِّفْنَا بِشَرَافَةِ خَتْمِ الْقُرْاٰنِ وَاَلْبِسْنَا بِخِلْعَةِ خَتْمِ الْقُرْاٰنِ
وَاَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ بِشَفاَعَةِ الْقُرْاٰنِ
وَعَافِنَا مِنْ كُلِّ بَلاَءِ الدُّنْياَ وَعَذَابِ الْآخِرَةِ بِحُرْمَةِ خَتْمِ الْقُرْاٰنِ
وَارْحَمْ جَمِيعَ اُمَّةِ مُحمَّدٍ بِحُرْمَةِ خَتْمِ الْقُرْاٰنِ
اَللّٰهُمَّ اجْعَلِ الْقُرْاٰنَ لَنَا فِى الدُّنْيَا قَرِينًا وَفىِ الْقَبْرِ مُونِسًا
وَفىِ الْقِيَامَةِ شَفِيعاً وَعَلٰى الصِّرَاطِ نُوراً وَ اِلَى الْجَنَّةِ رَفِيقاً
وَمِنَ النَّارِ سِتْراً وَحِجَابًا وَ اِلَى الْخَيْرَاتِ كُلِّهَا دَلِيلاً وَ اِمَاماً
بِفَضْلِكَ وَجُودِكَ وَكَرَمِكَ ياَ اَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ
وَسَلَامٌ عَلىَ الْمُرْسَلِينَ
وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
Hatim Duasının Türkçe Anlamı ise şu şekildedir.
“Ey Rabbimiz! Bizden ibadetlerimizi kabul buyur! Şüphesiz ki sen her şeyi işiten ve her şeyi bilensin.
Ey Mevlamız! Bizim tevbelerimizi kabul eyle! Şüphesiz ki sen tevbeleri çok çok kabul eden ve merhametli olansın.
Bize hidayet ver! Yüce Kur’an’ın hürmetine, alemlere rahmet olarak gönderdiğin Peygamber hürmetine hakka ve sırat-ı müstakime ulaşmayı bizi muvaffak eyle!
Ey Kerim olan Allah’ım! Bizi bağışla. Ey Rahim olan Allah! Bizi bağışla. Ey ikram edenlerin en keremlisi olan Allah! Lütfunla ve ihsanınla bizim günahlarımızı bağışla.
Allahım!
Bizi Kur’an süsü ile süsle. Kur’an ile bize lütfet! Kur’an ile bizi şereflendir. Kur’an elbisesini bize giydir. Kur’an hürmetine bizi cennetine koy. Kur’an hürmetine dünyadaki belalardan ve ahiret azabından bizi koru.
Ey Rahim, Ey Rahman! Ümmet-i Muhammed’in tamamına merhamet et. Allah’ım ! Kur’an’ı bize dünyada yoldaş eyle. O’nu bize kabirde dost eyle.
Kıyamet günü onu bize şefaatçi kıl, sırat köprüsü üzerinde onu bize nur eyle. Cennette onu bize yoldaş eyle. Cehennem ateşine karşı onu bize perde ve engel kıl. İhsanın, cömertliğin ve keremin ile tüm hayırlı yollar için onu bize önder kıl.
————————————————————————————————————————–
Ya Rabbe’l-âlemîn! Okunan hatm-i şerifi (mevliti) dergahında kabul eyle. Elde edilen sevabı öncelikle sevgili Peygamberimizin temiz ruhuna hediye eyledik sen ulaştır ya Rabbi! Diğer peygamberlerin, sahabe-i kiram ile tâbiînin ruhlarına, İslâm dinine hizmet eden alimlerle şehitlerin ruhlarına hediye eyledik vasıl eyle ya Rab bi!
Dünyada kendilerini anacak kimsesi kalmamış Müslüman kardeşlerimizin ruhlarına, burada bulunup âmin diyenlerin geçmişlerinin ruhlarına, özellikle burada toplanmamıza vesile olan merhum ……………………………’nın ruhuna hediye eyledik, sen ulaştır ya Rabbi!
Hatime katılan tüm kardeşlerimizin gönüllerindeki isteklerine kavuşmalarını nasip eyle Allah’ım! Varsa bütün sıkıntılarını sen gider ya Rabbi! Sen affedicisin, affı seversin, bizleri de affeyle ya Rabbi !
Ahirete göç etmiş, kemikleri çürümüş, bir Fatihaya muhtaç olanların kabirlerini Kur’an’ın nuru ile aydınlat, makamlarını cennet eyle Allah’ım ! Kabirlerini cennet bahçelerinden bir bahçe eyle; Cehennem çukuruna benzetme ya Rabbi ! İnsan olarak işledikleri kusurları sebebiyle kabir azabı çekenler varsa okunan Kur’an hürmetine sen onları kurtar Allah’ım!
Kabul olmayacak dua ile sana el açmaktan, insanlığa ve İslâm’a faydalı olmayan bilgiden, bir Müslümana yakışmayan acizlikten, tembellikten, cimrilikten sana sığınıyoruz, bizleri de koru ya Rabbi! Âmin diyen kullarını iki cihanda aziz eyle.
Cennetinle cemalinle bizleri müşerref eyle ve duamızı yüce dergahında kabul eyle ya Rabbi! Sevgili Peygamberimizin senden istediği hayır ve güzelliklerin tamamını biz de senden istiyoruz, bizlere de nasip eyle ya Rabbi! Sevgili Peygamberimizin sana sığındığı bütün şerlerden, fitne, fesat ve nifaktan biz de sana sığınıyoruz, hepimizi koru Allah’ım!
Ey Rabbimiz! Kalplerimizi tertemiz eyle! Ayıplarımızı gizle! Hastalarımıza acil şifalar ver! Borçlarımızı en kısa zamanda ödemeyi nasip eyle!”
“Sevgili Peygamberimizin ve bütün ölmüşlerimizin ruhu için, Allah rızası için el-Fâtiha!” Amin…
Genel olarak en çok hafızamızda bulunan ve okunan hatim duası bu şekildedir. Bu hatim duasını kendi isteğinize göre kısaltabilirsiniz ve eklemeler yapabilirsiniz. Farklı versiyonları da olabilir. Ancak bu duanın içeriği dolu doludur ve hatim sonrası okumak için yeterlidir. Dua ile kalın…
